అసంఘటిత కార్మిక కుటుంబాలకు రక్ష చంద్రన్న బీమా 

v ఈ రకమైన పథకం ప్రవేశపెట్టిన మొదటి రాష్ట్రం

v రాష్ట్రంలో సగానికిపైగా కుటుంబాలకు భరోసా

v పధకం పరిధిలోకి 2.49 కోట్ల మంది

v 10 రోజుల్లో క్లెయిమ్ ల పరిష్కారం

v 4 ఏళ్లలో 1.82 లక్షల బాధిత కుటుంబాలకు రూ.2,170 కోట్లు

v రైతుల కోసం చంద్రన్న రైతు బీమా పథకం

                  
చంద్రన్న బీమా పథకం రాష్ట్రంలోని అసంఘటిత కార్మిక కుటుంబాలకు రక్షగా నిలుస్తోంది. అత్యంత సమర్థవంతంగా అమలు చేస్తున్న ఈ పథకం ద్వారా లక్షల  నిరుపేదల కుటుంబాలకు ప్రయోజనం చేకూరుతోంది. క్లెయిమ్ లు వేగంగా పరిష్కారం కావడంతో అంతే వేగంగా జనాధరణ పొందింది. కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టిన ప్రధానమంత్రి జీవన జ్యోతి బీమా యోజన(పీఎంజేజేబీవై), ఆమ్‌ ఆద్మీ బీమా యోజన (ఏఏబీవై), ప్రధాన మంత్రి సురక్షా బీమా యోజన(పీఎంఎస్ బీవై) పథకాలకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం తన వాటా నిధులను చేర్చి 2016 అక్టోబ‌ర్ 2న  చంద్రన్న బీమా పథకాన్ని ప్రారంభించింది. కేంద్ర  నిబంధనల ప్రకారం పీఎంజేజేబీవై18-50 ఏళ్ల మధ్య వయస్కులకు వర్తిస్తుంది. పీఎంఎస్ బీవై 51-70ఏళ్ల మధ్యలో వారికి, ఏఏబీవై 51-60 మధ్య వయసు వారికి వర్తిస్తుంది. ఈ మూడు పథకాలకు కేంద్రం  చెల్లించే ప్రీమియంకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం తన వాటా కలిపి అన్నింటినీ ఏకం చేసింది.  18 -70 ఏళ్ల మధ్య వయసున్న అసంఘటిత రంగ కార్మికులు, నిరుపేదలందరికీ వర్తించేవిధంగా  ‘పీఎంజేజేబీవై - చంద్రన్న బీమా’ ప్రవేశపెట్టింది.దేశంలో అసంఘటిత కార్మికులకు బీమా సౌకర్యం కల్పించిన ఏకైక రాష్ట్రంగా నిలిచింది. ప్రస్తుతం రాష్ట్రంలో ఈ పథకం కాల వ్యవధి 2018జూన్ 1 నుంచి 2019 మే 31 వరకు ఉంది. రాష్ట్రంలో సగానికిపైగా కుటుంబాలకు ఈ పథకం భరోసా ఇస్తోంది. 18-70 సంవత్సరాల మధ్య వయసు ఉన్న రెండు కోట్ల 49 లక్షల మంది ఈ పథకం పరిధిలోకి వచ్చారు.  ఈ ఏడాది రాష్ట్ర ప్రభుత్వ ప్రీమియం వాటా రూ.467 కోట్లు కాగా, కేంద్రం వాటా రూ.365 కోట్లు. దేశంలోనే ఎక్కువ కుటుంబాలకు ఆర్థికసాయం అందజేసిన పథకంగా కూడా ఇది రికార్డుకెక్కింది.  ఈ ఏడాది అక్టోబర్ 24వ తేదీ వరకు 34,488క్లెయిమ్ లకు 31,362 పరిష్కరించి రూ.493 కోట్లు అందజేశారు.  గత 4 ఏళ్లలో 1.9 లక్షల మంది దరకాస్తు చేసుకోగా, 1.82 లక్షల క్లెయిమ్స్(96 శాతం) పరిష్కరించి, రూ.2,170 కోట్లు బాధిత కుటుంబాలకు అందజేశారు. 2016-17 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 2.13కోట్ల మంది ఈ పథకం పరిధిలోకి వచ్చారు. 82 వేల క్లెయిమ్ లు పరిష్కరించి రూ.800 కోట్లు చెల్లించారు. 2017-18లో 8 నెలల కాల పరిమితిలో 2.46 కోట్ల మంది పథకం పరిధిలోకి రాగా, 70వేల క్లెయిమ్ లు పరిష్కరించి బాధిత కుటుంబాలకు రూ.1250 కోట్లు అందజేశారు.  ఈ ఏడాది 2.49 కోట్ల మంది నమోదయ్యారు. లక్ష క్లెయిమ్ లు వరకు వచ్చే అవకాశం ఉందని, రూ.1,800 కోట్ల వరకు చెల్లించవలసి ఉంటుందని అంచనా.

                 చంద్రన్న బీమా కింద 18 నుంచి 70 ఏళ్ల మధ్య వయసున్న రైతులు ప్రమాదవశాత్తు మరణిస్తే రూ.5 లక్షల పరిహారం చెల్లిస్తారు. ప్రమాదంలో శాశ్వత అంగవైకల్యం సంభవిస్తే రూ.5 లక్షలు,పాక్షిక వైకల్యానికి రూ.3,62,500  చెల్లిస్తారు. సహజంగా మరణిస్తే పరిహారం కింద రూ.30 వేలు అందిస్తారు. బాధిత కుటుంబాల్లో 9వ తరగతి నుంచి ఇంటర్‌ వరకు చదువుకుంటున్న విద్యార్థులుంటే ఇద్దరి వరకు ఏడాదికి రూ.1200 చొప్పున ఉపకార వేతనాల కింద చెల్లిస్తారు. నెలకు రూ.15వేల లోపు ఆదాయం ఉన్న చేతి వృత్తులు చేసే వారు, వ్యవసాయం అనుబంధ రంగాల్లో పనులు చేసేవారు,చిన్న వ్యాపారులు, మెకానిక్ లు, కళాకారులు, ప్రభుత్వం నుంచి గౌరవ వేతనం పొందే అంగన్ వాడీ, ఆశావర్కర్లు, ఆరోగ్యమిత్ర, బీమా మిత్ర, ఆటో, కారు డ్రైవర్లు వంటివారందరూ ఈ పథకం పరిధిలోకి వస్తారు. రైతుల కోసం రాష్ట్ర ప్రభుత్వం చంద్రన్న రైతు బీమా పథకం ప్రవేశపెట్టింది.  ఈ పథకం కింద నమోదు ప్రక్రియ 2018 జూలై 7న ప్రారంభమైంది. చంద్రన్న బీమాకు వర్తించేవే దీనికి వర్తిస్తాయి.ఇప్పటికే చంద్రన్న బీమా పరిధిలోకి 39.25 లక్షల మంది రైతులు వచ్చారు. చంద్రన్న రైతు బీమా పథకం కింద 7.77 లక్షల మంది నమోదయ్యారు. ఈ రెండు పథకాల కింద మొత్తం 47 లక్షల మంది రైతులకు బీమా వర్తిస్తోంది. ఏడాదికి రూ.2.5 లక్షల లోపు ఆదాయం ఉన్న రైతులు మాత్రమే ఈ పథకం పరిధిలోకి వస్తారు. ఈ రెండు పథకాల వల్ల రాష్ట్రంలో సగానికి పైగా కుటుంబాలకు భరోసా లభిస్తోంది. క్లెయిమ్ ల పరిష్కారం కూడా శరవేగంగా జరుగుతోంది. ప్రమాద, సహజ మరణాలకు సంబంధించిన క్లెయిమ్స్ పది రోజులలో పరిష్కరిస్తున్నారు. అనుమానాస్పద మృతుల క్లెయిమ్స్ ని నెల రోజుల్లో పరిష్కరిస్తున్నారు. మృతుల వయసు ఎక్కవగా ఉండటం, ఆత్మహత్యలు, హత్యల వంటి క్లెయిమ్స్ ని బీమా కంపెనీలు తిరస్కరిస్తున్నాయి. వాటిని కూడా పరిష్కరించడానికి ప్రభుత్వం ప్రయత్నిస్తోంది. ఆన్ లైన్ లో వచ్చే ఫిర్యాదులను వేగంగా పరిష్కరించడానికి రాష్ట్ర స్థాయిలో, జిల్లా స్థాయిల్లో ప్రత్యేక అధికారులను నియమించారు. అసంఘటిత రంగంలో కుటుంబ పెద్ద లేక సంపాదించే  ప్రధానమైన వ్యక్తి మృతి చెందినప్పుడు ఈ పథకం వారిని ఆర్థికంగా ఆదుకుంటోంది.  ఆ విధంగా ఈ పథకానికి ప్రాధాన్యత ఏర్పడింది.

-     శిరందాసు నాగార్జున, సీనియర్ జర్నలిస్ట్ - 9440222914